De reclassering heeft voorstellen voor korte én lange termijn om het capaciteitsprobleem in het gevangeniswezen te verlichten. Zonder dat daardoor gedetineerden (nog langer) ongestraft blijven. Hierover stuurden Reclassering Nederland, Stichting Verslavingsreclassering GGZ en het Leger des Heils Reclassering, donderdag 6 maart een brief aan de Tweede Kamer.

De capaciteitsproblemen in het gevangeniswezen zijn onverminderd groot. Ondanks de noodzakelijke maatregelen die staatssecretaris Coenradie in gang heeft gezet en waarvoor ze alle steun verdient. Het is wrang dat als gevolg van ‘code zwart’ bij DJI-gedetineerden eerder moeten worden heengezonden.

Rechterlijke vonnissen worden dus niet (volledig) uitgevoerd. Dit is onbevredigend voor professionals in de strafrechtketen en bovenal pijnlijk voor slachtoffers. De reclassering werkt met daders om slachtoffers te voorkomen. Vanuit die missie denken wij mee over oplossingen voor de huidige problemen.

‘Een noodmaatregel die voorkomt dat mensen hun straf ontlopen’

In zowel politiek als samenleving klinkt luid en duidelijk dat rechterlijke vonnissen uitgevoerd moeten worden. Dat lukt nu niet. Het uitbreiden van capaciteit bij DJI gaat zeker niet op korte termijn verlichting bieden. Een tijdelijk ‘noodventiel’ blijft dus noodzakelijk.

90% van de gedetineerden zit korter dan een jaar vast. Zij zouden na het uitzitten van minimaal tweederde van hun straf voorwaardelijk in vrijheid kunnen worden gesteld, zoals al decennia gebeurt bij straffen langer dan een jaar (de wettelijke regeling van de VI, voorwaardelijke invrijheidstelling).

Dat   betekent dat de reclassering toezicht kan houden op bijzondere voorwaarden. Bijvoorbeeld met een meldplicht, locatieverbod en/of elektronische monitoring. Uiteraard gaan ze bij overtreding van de voorwaarden terug naar de gevangenis.

We voorkomen hiermee dat gedetineerden ‘zomaar’ eerder vrijkomen (wat nu gebeurt) én dat de langer gestraften eerder vrijkomen omdat er geen plek is.”

Verjaring voorkomen: ‘zelfmelders’ kunnen werkstraf doen

De reclassering vindt het belangrijk dat ook voor de lange termijn maatregelen worden genomen. Maatregelen die een oplossing zijn voor problemen in de strafrechtketen, recht doen aan vergelding en slachtofferbehoeften én die de samenleving veiliger maken.

Uitbreiding van de gereedschapskist van de strafrechter is hiervoor cruciaal. De invoering van de vervangende taakstraf bij een onbetaalde geldboete is een goede, eerste stap. Ook de kabinetsmaatregelen voor ‘Straffen op Maat’ en het initiatiefwetsvoorstel ‘Slimmer Straffen’ van de leden Sneller (D66), Six Dijkstra (NSC) en Boswijk (CDA) zijn hoopgevend. Deze maatregelen zijn een oplossing voor het cellentekort en zijn betaalbaar. Maar het belangrijkste: door substantieel minder recidive dragen ze bij aan een veiligere samenleving.

Brief Kamercommissie

In de brief die de reclassering naar de leden van de vaste commissie Justitie en Veiligheid van de Tweede Kamer stuurde, lichten we onze voorstellen uitgebreid toe.

Kamerbrief ‘Bijdrage commissiedebat Gevangeniswezen d.d. 12 maart 2025’